Seval UYSAL/HABER-YORUM

Denizli’nin Milli Mücadele günü 15 Mayıs mı, 16 Mayıs mı? 2007 yılından beri tartışılan bu konu 15 Mayıs öncesinde yeniden alevlendi. Şehir tarihi konusunda araştırmaları ile tanınan mimar- yazar Hüsamettin Ataman, başta Vali Ali Fuat Atik, Denizli Büyükşehir Belediye Başkanı Osman Zolan, Merkezefendi Belediye Başkanı Şeniz Doğan ve oda başkanlarına mektup yazarak; Denizli’nin Milli Mücadele Günü’nün 15 değil, 16 Mayıs olduğunu bu büyük yanlıştan bir an önce dönülmesini istedi.

DENİZLİ BELEDİYESİ BİR GÜNDE 16 MAYIS’I  15 MAYIS YAPTI…

Ataman’ın itiraz ettiği konunun geçmişi Denizli Belediye Meclisi’nin 9 Mayıs 2007 oturumuna dayanıyor. O gün Meclis oybirliğiyle 15 Mayıs’ı Milli Mücadele Günü olarak ilan etti. O güne kadar 16 Mayıs olarak bilinen tarihin değiştirilmesine dayanak olarak; Belediye Başkanı Nihat Zeybekci Cemal Kutay’ın Cumhuriyet’in Manevi Mimarları kitabını ve 15 Mayıs 1919 tarihinde İzmir’in Yunan ordusu tarafından işgali üzerine, aynı gün Müftü Ahmet Hulusi Efendi önderliğinde Denizli’de milli mücadelenin başlatıldığını gösterdi. Mecliste grubu bulunan CHP ve DYP’li üyelerin de itiraz etmediği karar oy birliğiyle geçti. O günden sonra Denizli’de 15 Mayıs Milli Mücadele Günü olarak kutlanmaya başlandı.

BELGELER VAR…

Denizli Son Yüzyıl (4.cilt) Denizli Vakası ve Demirci Efe kitaplarıyla şehir tarihi üzerine çalışmalar yapan mimar-yazar Hüsamettin Ataman ise milli mücadelenin başlangıcı olarak kabul edilen Bayramyeri mitinginin 15 Mayıs değil, 16 Mayıs 1919’da gerçekleştiğini ileri sürdü. İddiasına dayanak olarak da;  Tarhan Toker’in “Denizli Tarihi”, Müftü Ahmet Hulusi Efendi’nin oğlu Dr. Lütfü Müftüler’in “Denizli Heyeti Milliyesi” ve 3. Cumhurbaşkanı Celal Bayar’ın yazdığı “Ben de Yazdım. Milli Mücadeleye Gidiş” kitaplarını kaynak gösterdi. Bayramyeri’ndeki Müftü Ahmet Hulusi Efendi anıtını da örnek gösteren Ataman,  mermer kaidede önceden 16 Mayıs yazıldığını 2019’da bu tarih silinerek 15 Mayıs yapıldığına dair fotoğrafları da çeşitli platformlarda paylaştı.  

YANLIŞTAN DÖNÜN…

Basın, sosyal medya ve whatshapp gruplarında görüşünü ısrarla savunan ve “bu yanlıştan bir an önce dönün” çağrısında bulunan yazar, bu yılki 15 Mayıs arifesinde farklı bir yol izleyerek başta Vali Ali Fuat Atik, Denizli Büyükşehir Belediye Başkanı Osman Zolan, Merkezefendi Belediye Başkanı Şeniz Doğan, oda ve STK başkanlarının da olduğu 44  önemli isme mektup gönderdi. Mektupta; milli mücadele başlangıcının 15 Mayıs değil, 16 Mayıs olduğunu belirterek şöyle dedi:

“İzmir’in Yunan Ordusu tarafından 15 MAYIS 1919 PERŞEMBE günü işgal edilmesinin ardından, 16 MAYIS 1919 CUMA günü DENİZLİ BAYRAMYERİ MEYDANI’nda düzenlenen mitingde konuşan Denizli Müftüsü AHMET HULUSİ EFENDİ, halkı işgalci güçlere karşı silahlı direnişe davet etmiştir.

9 Mayıs 2007 günü yapılan DENİZLİ BELEDİYE MECLİSİ toplantısında herhangi bir resmî belgeye ve bilimsel veriye dayanmadan alınan bir kararla 15 MAYIS 1919 günü DENİZLİ MİLLÎ MÜCADELE GÜNÜ olarak kabul ve ilân edilmiştir. Siyasetçilerin tarih yazmaya çalışmaları, toplum belleğini saptırma gayretlerinden başka bir şey değildir ve sonuç YALAN TARİH dayatmaları olmaktadır. Denizli Belediye Meclisi’ndeki yerel siyasetçilerin aldıkları karar da bu açıdan değerlendirilmelidir. İlgili BELEDİYE MECLİSİ TOPLANTI TUTANAĞI incelendiğinde, bir roman yazarının yazdığı hayali senaryodan yola çıkılarak alınan kararın hiçbir bilimsel ve tarihsel dayanağı olmadığı açıkça görülmektedir. Mevcut bilgi ve belgeler ışığında, DENİZLİ BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE MECLİSİ toplantısında özel bir gündem maddesi olarak konunun tekrar incelenmesini, 9 Mayıs 2007 günü alınan Belediye Meclisi Kararı’nın iptal edilmesini, DENİZLİ MİLLÎ MÜCADELE GÜNÜ olarak 16 MAYIS 1919 gününün kabul edilmesini arz ederim.”

DAVET ŞENİZ DOĞAN’DAN GELDİ…

Ataman’a davet Başkan Şeniz Doğan’dan geldi. 28 Nisan’da makamda gerçekleşen bu buluşmada sadece Ataman ve Başkan değil, Merkezefendi Belediyesinin yaptırma hazırlığı içinde olduğu milli mücadele anıtı heykeltraşı Osman Atmaca’da hazır bulundu. Ataman bildiklerini aktardı, Başkan dikkatle dinledi ve elindeki belgeleri belediyeye teslim etmesini istedi. Görüşmenin ardından Başkan, Ataman ve heykeltraş hepbirlikte anıt heykelin yapıldığı alanı gezdiler. Bir gün sonra da Ataman elindeki bütün belge ve kaynakları Merkezefendi Belediyesine iletti.

BAŞKAN’DAN ORTAYOL FORMÜLÜ…

Şeniz Doğan, Ataman’dan elindeki bütün belgeleri istedi ama bu bilgileri nerede ve nasıl kullanacağı da merak konusu oldu. Çünkü Başkan’ın yaptırdığı anıt heykelin hazırlıkları neredeyse tamamlanmış durumda. Üstelik Başkana yakın kaynaklar heykel üzerine bir tarih yazılmayacağını söylüyor! Yani Denizli’nin milli mücadele günü için ne 15 Mayıs, ne de 16 Mayıs’tır denmeyecek!

Başkan bu orta yol formülle milli mücadele günü 15 Mayıs mı, 16 Mayıs mı? Tartışmalarını sonlandırmayacak ama tartışmaların kendisine sıçramasından kaçmış olacak. 15 Mayıs konusunda hayli ısrarlı olan Denizli Büyükşehir Belediye Başkanı Zolan’ı kızdırmayacak ama Hüsamettin Ataman’la da karşı karşıya gelmemiş olacak!

ANITIN HEYKELTRAŞI, SEYİR TEPESİNDEKİ HOROZU YAPTI…

Öte yandan Merkezefendi Belediyesi’nin yaptırdığı anıtının yeri ve yaptırılma biçimi de tartışma konusu oldu. Anıt eserin yarışma biçimiyle elde edilmesini söyleyen görüşler fazlalıkta. Heykelin yeri de milli mücadelenin başladığı, Müftü Ahmet Hulisi Efendi’nin “Hiçbir şey yapamıyorsanız düşmana yerden üç taş alın atın” fetvasını verdiği yer olan Bayramyerine hayli uzakta Karahasanlı’da. Beklentilerin aksine anıt heykel “Üç taş ve Müftü Ahmet” üzerine de olmayacak. Atatürk ve Kuvva-ı Milliye adı verilecek. Heykeli yapacak Osman Atmaca’nın eserlerine gelince; Pamukkale Belediyesi Seyir Tepesi’ndeki dev horoz ile Denizli Büyükşehir Belediyesi Çivril Cabar Şehitlik Anıtını sayabiliriz.