Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Denizli Milletvekili, TBMM Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu Üyesi Şeref Arpacı yaptığı yazılı açıklamayla bütçedeki rekor açığa dikkati çekti.
Mali disiplinden uzaklaşıldığını belirten Arpacı, “Merkezi Yönetim Bütçesi, 2023 yılını 1 trilyon 375 milyar liralık rekor bir açıkla tamamladı. Bütçe açığında 2024 yılında da 2 trilyon 650 milyar liralık yeni bir rekor açık verilecek” dedi.
DEPREMİN BÜTÇE AÇIĞINA ETKİSİ 546 MİLYAR..
CHP’li Arpacı’nın yazılı açıklaması şu şekilde:
“2023 yılında bütçe harcamaları 2022 yılına göre yüzde 123,8 oranında artarak 6 trilyon 585 milyar liraya yükselirken, bütçe gelirleri ise yüzde 86,1 oranında artarak 5 trilyon 210 milyar liraya çıktı. 2023 yılında bütçe açığının bir önceki yıla göre yüzde 863,8 oranında artması, 6 Şubat 2023’te yaşanan deprem nedeniyle yapılan 950 milyar liralık harcamanın etkisiyle açıklanıyor. Hazine ve Maliye Bakanının 950 milyar lira olarak açıkladığı deprem harcamaları hariç tutulduğunda bile bütçe açığı 425 milyar lira olarak gerçekleşecekti.
Bu haliyle bile bütçe açığı 2022 yılına göre yüzde 200 artmış olacaktı. Ancak iktidar depremi gerekçe göstererek, bazı vergi, resim, harçlar ve değerli kâğıt bedellerinde artırıma gitti. Yine Bakan TBMM Genel Kurulunda ‘depremin yaralarını sarmak için getirilen vergilerden 404 milyar lira gelir’ sağlandığını açıklamıştı. Dolayısıyla depremin bütçe açığına net etkisi 546 milyar lira, deprem harcamaları ve deprem gerekçesiyle toplanan vergiler hariç tutulduğunda bütçe açığı 829 milyar lirayı buluyor.
Yani deprem harcamaları olmasaydı ve deprem harcamaları gerekçe gösterilerek yeni vergiler alınmasaydı da bütçe açığı 2022 yılındaki 142 milyar liraya göre yüzde 481 oranında artış göstererek 829 milyar liraya çıkacaktı. AKP iktidarının bilerek Türkiye’yi yıllarca sürecek bir borç ve yüksek enflasyon sarmalına sokma pahasına 2023 yılında yapılan milletvekili ve Cumhurbaşkanlığı seçimlerini kazanabilmek için mali disiplinden ne kadar uzaklaştığı 2023 yılı bütçe gerçekleşmelerinden açıkça gözüküyor
MALİ DİSİPLİN BOZULDU…
TÜİK’in resmi olarak enflasyonu yıl sonu için yüzde 64,77 olarak açıkladığı 2023 yılında bütçe harcamalarının yüzde 123,8 gibi oldukça yüksek oranda artmasında hesapta olmayan deprem harcamalarının elbette büyük payı oldu. Ancak bütçeye asıl büyük kalıcı etki enflasyona bağlı olarak artan kamu personel ve cari harcamaları ile faiz harcamalarından geldi.
Zira deprem harcamaları geçici harcama niteliğinde olduğu için bütçe dengelerini bir iki yıl zorlayacak. Personel, faiz, cari harcamalar gibi sürekli harcamalarda yaşanan şoklar bütçeleri yıllarca etkileyecek. 2023 yılında bütçeden yapılan personel harcamaları yüzde 115,3 oranında artarken, cari transferlerdeki büyüme ise yüzde 110,7 olarak gerçekleşti. Büyük bölümü sosyal güvenlik sistemine yapılan cari transferlerin önümüzdeki yıllarda da artarak devam etmesi bekleniyor.
DEVLET TOPLADIĞI HER 100 LİRALIK VERGİNİN 15 LİRASINI FAİZ OLARAK ÖDEDİ
Faiz harcamalarında ise yüzde 117 oranında artış yaşandı. 2023 yılında 675 milyar liralık bir büyüklüğe ulaşan faiz harcamaları vergi gelirlerinin yüzde 15’i kadar bir büyüklük oluşturdu. Devlet topladığı her 100 liralık verginin 15 lirasını faiz olarak ödedi. Faiz ödemeleri 2024 yılında da en az yüzde 86 oranında artacak. Bütçeden 2023 yılında yapılan faiz ödemelerinin 374 milyar lirasını iç borçlar, 130 milyar lirasını dış borçlar için yapılan ödemeler oluştururken hem iç hem de dış borçlanmada kullanılan kira sertifikası ve be benzeri borçlanmalar için de 170,6 milyar liralık faiz ödemesi gerçekleştirildi. Kur korumalı mevduatlar için 2023 yılında bütçeden Merkez Bankasına devredildiği 15 Temmuz 2023 tarihine kadar 59,5 milyar lira kur farkı ödemesi yapıldı.
VERGİ YÜKÜ ARTTI…
2023 yılındaki 5 trilyon 210 milyar liralık bütçe gelirinin 4 trilyon 501 milyar liralık kısmını vergi gelirleri oluşturdu. 2022 yılına göre yüzde 91,2 oranında artan vergi gelirlerinin yüzde 65,5’ini dolaylı vergiler (KDV, ÖTV ve benzeri vergiler) meydana getirdi. Dolaylı vergilerin payı bir önceki yıla göre 3,3 puan artış kaydetti.
Geçen yıl dolaylı vergiler yüzde 101,4 oranında artarak 4 trilyon 866 milyar liraya yükselirken, doğrudan vergiler ise yüzde 74,6 oranında artarak 2 trilyon 540 milyar liraya çıktı. Hem dolaylı vergiler hem de doğrudan vergiler enflasyondan oldukça yüksek oranda artış kaydetti. TÜİK’in enflasyon oranını doğru kabul edersek vergi gelirlerinde reel olarak yüzde 9,4 oranında bir artış yaşandı. Milli gelir büyüme oranının yüzde 4 civarında kaldığı dikkate alındığında 2023 yılında vatandaşın vergi yükünde oldukça ciddi bir artış yaşandığı sonucu çıkıyor.”
DENİZLİ’Yİ TANIYALIM…
Denizli’nin ‘Özel Dosya Haber Portalı’ olan Şifre Haber Aracılığıyla, Denizli’nin Değerlerini Tanımak İster Misiniz?
Denizli, zengin tarihe sahip bir şehirdir. Antik çağlardan beri yerleşim yeri olmuş, farklı medeniyetlere ev sahipliği yapmıştır. Hierapolis antik kenti, Laodikeia antik kenti gibi önemli tarihi kalıntılar bulunmaktadır.
Anadolu’nun güneybatısında yer alan Denizli, Ege, İç Anadolu ve Akdeniz Bölgelerini birbirine bağlayan bir geçit yoludur. Anadolu’yu kuzey ve batıdan bölen kervan yolları üzerinde bulunan Denizli, antik kentleri, höyükleri, tümülüsleri, kaplıcaları ve travertenleri ile Türkiye’nin görülmesi gereken yerlerinden biridir. Denizli horozuyla ünlüdür.
Denizli’nin Mutlaka Gezmeniz Ve Görmeniz Gereken Yerleri:
Travertenleri ile ünlü Pamukkale (Hierapolis), tarihi İpek Yolu üzerinde bulunan hanlar ve kervansaraylar, antik kentler ve müzeler Denizli’yi turizm için çok cazip bir kent haline getirmiştir.
Pamukkale…
UNESCO’nun dünya kültür mirası listesinde adı geçen Pamukkale, Denizli’nin dünyaca ünlü sembollerinden biridir. Denizli’yi dünya ile buluşturan bu doğa harikası 700 m genişliğinde ve 160 m yüksekliğindedir.
Pamukkale’yi meydana getiren termal su aynı zamanda buradaki travertenlerin oluşumunu sağlar. Termal suda bulunan hidro karbonatın havayla teması sonucu karbon monoksit ve karbon dioksit havaya karışır. Bu tepkimede çöken kalsiyum karbonatın oluşturduğu dev sarkık kütleler her yıl binlerce turisti Pamukkale’de bir araya getiren travertenleri oluşturmaktadır.
Sahip olduğu şifalı termal havuzları ve tepeden sarkan kırmızı ve beyaz renkli travertenleriyle Pamukkale mutlaka görülmesi gereken doğa güzellikleri arasındadır.
Denizli’nin Antik Kentlerini Görmeden Ayrılmayın:
Denizli’ye gittiğinizde kentte bulunan 14 antik kenti de ziyaret etmelisiniz.
Hierapolis…
Şehir merkezinin güneyinden 18 km uzaklıktaki Hierapolis Antik Kenti içerisinde bulundurduğu çok sayıda tapınak ve dini mekanlar nedeniyle literatürde Kutsal Kent olarak anılmaktadır.
Laodikeia…
Aynı şekilde, şehrin 16 km güneyinde bulunan Laodikeia Antik Kenti tiyatroları, tarihi çeşmesi, stadyumu, Zeus Tapınağı, kilisesi ve tarihi meclis bankasıyla diğer bir önemli tarihi değerdir.
Denizli’nin Merkezindeki Zenginlikler:
Şehir merkezindeki Uçanbaşı mahallesinde yer alan Atatürk ve Etnografya Müzesi ile Hieropolis Arkeoloji Müzesi (1984 yılından bu yana müze olarak kullanılan eski Roma Hamamı), tarihi İpek Yolu üzerinde bulunan Ak Han Kervansaray ve Çardak Han, Kaklık ve Keloğlan Mağarası, Honaz Milli Park Alanı da kentten ayrılmadan önce gezmeniz gereken tarihi yapıtlar arasında yer alır.
Denizli’nin Yemekleri:
Denizli‘nin tüm geleneksel yemek çeşitlerini bünyesinde barındıran zengin bir mutfağı vardır.
Kuzu tandırı, keşkek, sırıklı kebap, çökelekli gözleme ve leblebi çorbası gibi lezzetler yöresel yemekler arasındadır.
Kentin yöresel mutfağında sebzenin apayrı bir yeri vardır. Patlıcan yemekleri oldukça yaygındır. Kuru patlıcan dolması, patlıcan gözleme, patlıcan kebabı ve ebe gümeci en ünlü patlıcan yemekleridir.
Tarhana çorbası, kedi börülce çorbası, kuru börülce çorbası ve ovmaç çorbası yöreye özgü başlıca çorbalar arasındadır.
Tas kapama, sirkeli et, bezelyeli et, kuzu kapama, et kapama, kol dolma, kumbar dolma ve arapaşı Denizli’nin başlıca et yemekleridir. Yufka, simit ve bazdırma yöresel ekmeklerdir.
Denizli’nin Ekonomisi:
Denizli ekonomisi, tarım, tekstil, turizm ve sanayi gibi sektörler üzerine kuruludur. Özellikle tekstil üretimi ülke genelinde önemli bir yer tutar. Ayrıca pamuk, kekik, üzüm üretimi de şehir ekonomisinde etkilidir.
Denizli’nin Tarım ve Sanayi Ürünleri:
Denizli, pamuk üretimiyle tanınırken aynı zamanda tekstil ve deri sektöründe de önemli bir konuma sahiptir. Tarımsal ürünler arasında pamuk, üzüm, kiraz, domates ve pamuklu tekstil ürünleri öne çıkar.
Denizli’nin Kültür Ve Eğlence Durumu:
Festivaller Denizli kültürünün ayrılmaz parçalarıdır. Her yıl kentte 50’den fazla festival düzenlenir.
Ulusal Amatör Tiyatro Festivali (Mayıs), Uluslararası Halk Dansları Festivali (Haziran), Uluslararası Satranç Turnuvası (Ağustos), Ekonomi ve Kültür Festivali (Ağustos), Kiraz Festivali (Haziran) ve Geleneksel Leblebicilik Festivali (Haziran), Çal Kınalı Kuzu (Koyun Atlatma) Festivali gibi çok sayıda kültürel etkinliğin düzenlendiği bir kenttesiniz.
Büyük şehirlerle karşılaştırıldığında eğlence yaşamının çok hareketli olmadığı Denizli’de, özellikle şehir merkezinde, barlar, kafeler ve canlı müzik mekanları mevcuttur.
Denizli Merkezde Alışveriş Durumu:
Denizli’nin dokumaları, özellikle Buldan’da dokunan yöreye özgü, desenli, renkli, simli, pamuklu, ipekli giysi ve mefruşatlar dünya çapında bir üne sahiptir ve şehrin çeşitli yerlerindeki mağazalarda meraklılarıyla buluşur.
Şehir merkezinde yer alan Kaleiçi ve Babadağlar alışveriş merkezleri tekstil ürünleri, yöresel el sanatları, modaya uygun giyim eşyaları ve daha fazlasını alışveriş severlere sunmaktadır.
Denizli’nin İklim Durumu:
Denizli, genellikle Akdeniz iklimi etkisi altında olup yazları sıcak ve kurak, kışları ılık geçer. Ancak iç kesimlerde bulunduğu için bazı noktalarda karasal iklim özellikleri de gözlemlenebilir.
Denizli’nin Çevre İllere Uzaklığı:
Muğla-Denizli 230 km/ Aydın-Denizli 170 km/ Manisa-Denizli 270 km/ Burdur-Denizli 120 km/ Uşak-Denizli 130 km/ Isparta-Denizli 230 km/ Afyonkarahisar-Denizli 180 km.
Denizli’nin Büyük İllere Uzaklığı:
İstanbul-Denizli 600-650 km/ Ankara-Denizli 450-500 km/ İzmir-Denizli 220-250 km/ Antalya-Denizli 210-250 km/Adana-Denizli 530-580 km/ Bursa-Denizli 550-600 km
